Okres międzywojennej historii Polski jest jeszcze wciąż dość słabo poznanym okresem naszej najnowszej historii. Złożyły się na to różne czynniki, lecz przede wszystkim trwający 45 lat okres władzy ludowej w Polsce, kiedy to prawdę historyczną dotyczącą tego okresu pomijano milczeniem lub też po prostu unikano jej dochodzenia. Pozycją wiele wnoszącą do naszej wiedzy na temat tego okresu dziejów Rzeczypospolitej jest książka Bogdana Gadomskiego Biografia Agenta - Józef-Josek Mützenmacher (1903-1947).
Aż trudno uwierzyć, że sprawa wywołująca tak liczne kontrowersje wśród historyków, jaką jest sprawa tajnego agenta polskiej "defy" (Policji Politycznej) Józefa Mützenmachera, dopiero w ponad 60 lat po jego śmierci znajduje swoje rozwiązanie. Zwłaszcza że nie była to postać, którą ludowe państwo polskie marginalizowało na kartach historii (jak na przykład działaczy państwa podziemnego czy działaczy aparatu państwowego okresu międzywojennego). Wręcz przeciwnie, przez pewien czas po sfingowanej śmierci Mützenmachera komuniści traktowali go nawet jak kogoś w rodzaju "bohatera-męczennika", zaś po wojnie, gdy kolejne akta tej zawikłanej sprawy zaczęły wychodzić na światło dzienne, wywołując liczne kontrowersje wśród polityków i badaczy, posłużyła ona między innymi do skierowanej przeciwko W. Gomułce prowokacji wewnątrzpartyjnej przewodzonej przez B. Bieruta.
Z perspektywy jednak znanego nam dziś, sensacyjnego wręcz charakteru działalności Józefa Mützenmachera trudno dziwić się, iż kolejni badacze zajmujący się tą sprawą nie potrafili do końca rozwikłać zagadki jego życia i śmierci - zarówno tej sfingowanej, jak i tej prawdziwej. Zresztą nawet ta ostatnia budziła liczne kontrowersje wśród historyków, wzbogacając biografię Mützenmachera o wątki "fantastyczno-mitologiczne".
Wszystko to oraz liczne zebrane dowody i fakty, włączając pełną listę przybranych nazwisk agenta oraz dokumentację ukazującą burzliwe aspekty jego działalności na wszystkich chyba frontach działań agenturalnych II wojny światowej (w tym jako agent gestapo oraz przedstawiciel delegatury Rządu RP), sprawiają, że nie tylko jawi nam się Mützenmacher jako postać barwna i wyjątkowa, lecz również bez kozery możemy uznać go za największego agenta polskiej Policji Politycznej II RP oraz w ogóle za jedną z najbardziej tajemniczych postaci okresu międzywojennej historii Polski, zaś sprawę jego sfingowanej śmierci - za największą akcję prowokacyjną urzędu bezpieczeństwa tegoż okresu.
Jeśli dodamy do tego liczne wątki wyjaśniające tak wiele kontrowersji budzące dziś kwestie historyczne, jak kontakty między rządem polskim a nazistowskimi Niemcami w latach trzydziestych oraz genezę prześladowań i wymordowania ponad stu tysięcy obywateli polskich i pochodzenia polskiego w Związku Radzieckim pod koniec lat trzydziestych, okaże się, że Biografia Agenta, choć wnosi bardzo wiele do naszego rozumienia tamtego okresu, stanowi dopiero przedsmak tego, czego jeszcze o nim nie wiemy.
